To, co najważniejsze. Nasz subiektywny przegląd osiągnięć naukowych minionego roku
4 stycznia 2022, 17:45Nowy gatunek człowieka, polska mumia w ciąży, regeneracja (niemal) całego ciała czy pierwszy lot śmigłowcem na innej planecie to przykłady nielicznych fascynujących badań i osiągnięć naukowych, o których poinformowaliśmy w minionym roku. Oto nasz subiektywny wybór tego, co najbardziej interesujące i najważniejsze w nauce 2021. Dla zainteresowanych bardziej szczegółowym poznaniem tematu publikujemy odnośniki do naszych oryginalnych informacji.
Czy wikingowie rzeczywiście praktykowali torturę „krwawego orła”?
27 grudnia 2021, 13:48Naukowcy od dziesięcioleci dyskutują, czy wyjątkowo drastyczna tortura opisana w średniowiecznych poematach i sagach, rzeczywiście była stosowana. Mowa tutaj o „krwawym orle” (blóðǫrn), spopularyzowanym ostatnio w kulturze masowej przez gry i filmy. Początkowo, na podstawie licznych nordyckich źródeł, uznawano, że rytuał „krwawego orła” był praktykowany. Jednak od lat kolejni naukowcy kwestionują autentyczność dawnych przekazów.
Złoty krzyżyk z niezwykłym napisem runicznym
21 grudnia 2021, 14:00W 2019 roku w pobliżu Berwick-upon-Tweed detektorysta znalazł pokryty runami złoty krzyżyk. Zabytek datowano na lata 700–900, a każdy specjalista rozpozna w nim wyjątkowe znalezisko. Większość wczesnych anglosaskich krzyży ma równe ramiona, tutaj jedno z nich jest dłuższe. Ponadto dotychczas nie znaleziono krzyżyka pokrytego runami. Jednak prawdziwą sensacją okazało się odczytanie napisu.
Bibliotekom Uniwersytetu w Lejdzie przekazano unikatowy zbiór map i atlasów
15 grudnia 2021, 10:50John Steegh i Harrie Teunissen z Dordrechtu przekazali Bibliotekom Uniwersytetu w Lejdzie (UBL) całą swoją kolekcję map, planów miasta i atlasów. W ciągu niemal 40 lat panowie zebrali ok. 17 tys. map, a także 2300 atlasów i przewodników. W skład zbioru wchodzą mapy z całego świata od XVI w. po czasy współczesne, ze szczególnym naciskiem położonym na wieki XIX i XX. Uważa się, że to najobszerniejsza prywatna kolekcja map w Holandii.
Skąd na Ziemi woda? Ważnym jej źródłem jest... Słońce
30 listopada 2021, 10:47Zespół naukowców z Wielkiej Brytanii, Australii i USA opisuje na łamach Nature Astronomy wyniki swoich badań nad asteroidami, z których wynika, że ważnym źródłem wody dla formującej się Ziemi był kosmiczny pył. A w procesie powstawania w nim wody główną rolę odegrało Słońce.
Uniwersytet w Cambridge: ktoś nałożył czapki św. Mikołaja figurom z kaplicy St John's College
25 listopada 2021, 12:21Dwóm figurom i gargulcowi, które zdobią kaplicę St John's College Uniwersytetu w Cambridge, ktoś nałożył czapki św. Mikołaja. Jako pierwszy zauważył je w poniedziałek (22 listopada) Martin Bond, fotograf, który prowadzi stronę Cambridge Diary i od ponad 10 lat codziennie wykonuje zdjęcie Cambridge. Fotografia nr 4267 okazała się inna od pozostałych. Wg Bonda, czapki nałożył zapewne jeden ze studentów. Musiał sobie zadać sporo trudu, bo rzeźby znajdują się na sporej wysokości.
Żadna część ciała nie przyspiesza szybciej niż strzelające palce
18 listopada 2021, 12:42Najstarsze znane przedstawienie w sztuce strzelania palcami pochodzi ze starożytnej Grecji z roku około 300 przed Chrystusem. Gest ten do dzisiaj nie wyszedł z użycia. Wręcz przeciwnie, trafił do popkultury. A filmie Avengers: Infinity War gest ten wykorzystuje superzłoczyńca Thanos. Zainspirowani filmem naukowcy z Georgia Institute of Technology (GaTech), postanowili zbadać fizykę strzelania palcami oraz rolę, jaką w geście tym odgrywa siła tarcia.
Wyjątkowy zwój modlitewny pokazuje, jak oddawano cześć relikwii przed zerwaniem z Watykanem
27 października 2021, 10:51Jeden z niewielu zachowanych angielskich zwojów modlitewnych pokazuje, w jaki sposób modlili się katoliccy pielgrzymi przed reformacją, kiedy to Henryk VIII zerwał z Watykanem. Praktycznie nieznany nauce zwój pojawił się na krótko na rynku w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Nigdy wcześniej nie był szczegółowo badany i pozostaje w rękach prywatnych. Tekst oraz ilustracje zwoju wiążą go z Bromholm Priory, ważnym średniowiecznym miejscem pielgrzymkowym
Obsydianowe lustro słynnego maga i astrologa Elżbiety I zostało wyprodukowane przez Azteków
8 października 2021, 13:34Obsydianowe lustro, które do kontaktu z duchami wykorzystywał John Dee, XVI-wieczny mag, astrolog i matematyk, doradca królowej Anglii Elżbiety I, jest pochodzenia azteckiego, wykazały badania przeprowadzone przez naukowców z Wielkiej Brytanii, Rosji i USA. Uczeni, posługując się metodą rentgenografii strukturalnej, porównali materiał lustra z różnymi źródłami obsydianu na terenie Meksyku
Pierwsze światło spoza czarnej dziury
9 sierpnia 2021, 11:48Astrofizyk Dan Wilkins z Uniwersytetu Stanforda nie był zdziwiony, gdy przyglądając się supermasywnej czarnej dziurze w galaktyce położonej 800 milionów lat świetlnych od Ziemi, zauważył serię jasnych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego. Jednak niedługo później czekało go spore zaskoczenie – teleskopy zarejestrowały dodatkowe słabsze rozbłyski o innym „kolorze”. Zgodnie z teorią rozbłyski te pochodzą... spoza czarnej dziury.
